Bono Nedir?

Bono Nedir?

Bono bir alacak senedidir, belirli miktar paranın, belirli bir vade sonunda kayıtsız şartsız ödeneceğini gösteren belgedir.

Sözlük anlamı ise; Belirli miktar paranın, belirli bir vade sonunda ödeneceğini gösteren, üzerinde düzenleme yeri veya ödeme yeri ifadelerinden en az birinin bulunduğu bir yıldan kısa vadeli borç senedi, şeklindedir.

Bononun İngilizce karşılığı olan “Bond” ifadesi ise, ABD Hazinesi ihraçları için, 10 yıldan uzun vadeli kıymetleri ifade etmektedir (maksimum 30 yıl). Benzer şekilde “note” ifadesi 1-10 yıl arası, “bill” ifadesi ise 1 yıl ve daha kısa ihraçlara yönelik olarak kullanılmaktadır.

Bono, bir ödeme vaadi olarak görülür ve vadeli işlemlerde kullanılan bir senettir. Borçlu olan kişi ödeme için ayıracak nakit parası olmadığı için nakit ödeme yapmak yerine alacaklısına bono verir. Bu şekilde vadesi geldiği zaman ödemek üzere borçlanmış olur.

Bono iki şekilde tahsil edilir. Birincisi, ödeme zamanı geldiği zaman alacaklının, borçluya başvurarak tutarı tahsil etmesi ve senedi vermesi şeklindedir. İkincisi ise alacaklı ödeme zamanını beklemeden bir bankaya gider ve senedi iskonto ettirerek bedeli tahsil eder. Borç vadesi geldiğinde ise borçlu kişi borcunu bankaya ödemektedir.

Yatırım amaçlı banka bonoları hisse senetlerine benzer. Devlet ya da şirketler aracılığı ile piyasaya sürülür. Şirketler bono çıkararak, bonoda belirtilen miktarı, süre sonunda yatırımcısına ödemeyi garanti eder. Bir yatırım aracı olarak bonodan sağlanacak kazanç, kullanım süresi boyunca ana paraya işletilen faizdir. Vadesi gelen borçlara vade süresince işletilen faiz oranı yansıtılarak ödeme yapılır.

Hazırlanan senedin bono sayılabilmesi için üzerinde bono yazması, ödeme vaadi, vade, ödeme yeri, kime ödeneceği, senet düzenlenme tarihi ve senedi düzenleyenin imzasını içermesi gerekir. Bunlar dışında hazırlanmış olan senetler adi senet sayılır.

Türk Ticaret Kanununda bonoya “emre muharrer senet” de denmektedir. Bonoyu düzenleyerek imzalayan kişiye “keşideci” denir. Bonoyu imzalayan yani keşideci, belli miktar parayı vadesinde, belirli bir kişi ya da kuruma ödemeyi yükümlenmiş olur.

Bononun alacaklısına “lehdar” adı verilir. Keşideci bonoyu düzenleyip lehdara verir. Bono, emre yazılı bir senet olduğu için, poliçeler gibi ciro ve teslim yoluyla el değiştirebilir. Bir bononun yazılı biçimde olması ve yasada emredilen hususları içermesi gerekir. Türk Ticaret Kanununa göre senet metninde bono veya emre muharrer senet kelimesinin bulunması bir zorunluluktur.

Bono, gördüğü fonksiyonlar açısından öncelikle bir borcun yazılı kanıtıdır. Aynı zamanda bir kredi aracıdır. Bir kimse bir başkasından ödünç almak için faizi de ödünç tutarına ekleyerek bono düzenler ve ödünç verene teslim eder.

Yapısal olarak düşük risk içerdiğinden, güvenli yatırım araçlarından biri olarak kabul edilir.

Bonolar ilerde doğabilecek bir borcun teminatı olarak da düzenlenmiş olabilirler. Türk Ticaret Kanunu’na göre poliçelerle ilgili birçok düzenleme bonolara da uygulanmaktadır. Poliçelerde, poliçeyi kabul eden kişinin yerini bonoda bonoyu düzenleyen kişi almaktadır. Bonolar garanti ya da kefalet amacıyla da düzenlemiş olabilirler. Kefalet Bonoları, bir banka tarafından düzenlenir ve bu bankanın müşterisi sözleşmeyi yerine getirmezse banka tarafından belirli miktar paranın ödeneceğini ifade ederler.

Bir Cevap Yazın