PARA POLİTİKALARI

PARA POLİTİKALARI

Para Tanımı, Kapsamı Ve çeşitleri

Para, mal ve hizmet değiş-tokuş işlemi için kullanılan araçtır. Mal ve hizmet değiş-tokuşu ya da takasının yapıldığı alanda bulunan madeni ve banknot sistemi parayı ifade eder. Fakat bu tanım dar kapsamlıdır. Zira para sadece nakit demek değildir. Kabul edilen herhangi bir ödeme aracı da bu sisteme eklenebilmektedir.

Para ekonomi için önemli bir unsurdur. Ülkede bulunan toplam para miktarı makroekonomik göstergeler ile ilişki içindedir. Para ülke içindeki mal ve hizmet değişimlerinin aracısıdır.

Paranın çeşitli fonksiyonları bulunmaktadır. Bunlar aşağıda açıklanmıştır;

Para değişim aracıdır. Mübadele değerini ifade eder. Para, mal ve hizmet satın alımlarında bedel karşılığında kullanılır. Para işlem maliyetlerini düşürür. Mal ve hizmetlerin değiş-tokuşunda harcanan süre işlem maliyeti olarak tanımlanmaktadır. Para bu maliyeti en aza indirmektedir. İşlem maliyetlerinin düşürülmesi ekonominin daha sağlıklı olarak işleyebilmesi için önem arz etmektedir. Böylece ekonomide mübadele aracının dolaşımı daha hızlı olmaktadır. Para, iki mal arasındaki mübadeleye dayalı olan trampa sisteminin yerine kullanılmaktadır.

Para değer muhafaza(koruma) aracıdır. Para, gelirin elde edilme ve harcanması arasındaki sürede alım gücünü korumakta ve geleceğe aktarmaktadır. Malların yapıları itibari ile muhafazasının zor olduğu durumlarda mübadele değeri olarak paranın olması ve malların paraya çevrilebilmesi bireylere avantaj sağlamaktadır. Para yapısı bakımından likit bir araçtır. Doğrudan kullanılabilme,
işlemleri hızlandırması yönleri ile hayata kolaylık sağlamaktadır. Gelirin tahvil, gayrimenkul gibi araçlarda kullanılması durumunda da değer koruma özelliğinden bahsedilebilir. Bireyler bu yöntemle de gelirlerini kullanabilmektedir. Fakat para bu araçlar içinde en likit olan araçtır.

Paranın değeri enflasyon düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Enflasyonun olduğu yani fiyatlar genel seviyesinin arttığı bir ortamda paranın satın alım gücü düşmektedir. Böyle bir durumda bireyler servetlerini para olarak tutmak istemezler.

Para hesap birimidir. Ekonomideki mal ve hizmetlerin değerlerinin ölçülmesi konusunda hesap birimi fonksiyonuna sahiptir. Trampa usulünde N miktarda mal bulunan bir ekonomi için kaç tane fiyat oluştuğunu gösteren formül;

olarak gösterilmektedir. 10 tane malın olduğu bir ekonomide oluşan sayısı 45’tir.

Paranın trampa sistemine göre en önemli avantajı, birçok mal ve hizmetin bulunduğu günümüz ekonomilerinde çok fazla fiyat ya da takas sayısının çıkmayacak olmasıdır. Böylece işlemler daha hızlı gerçekleşmektedir.

Bir maddenin para olması için bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu özellikler;

– Para standart olmalıdır. Para görünüş ve fiziksel yapı olarak özgün bir tarzda ve fark edilebilir olmalıdır.

– Para genel kabul görmelidir. Hem ülke içinde hem de uluslararası düzeyde para kabul görmelidir.

– Para taşınabilir olmalıdır. Bireylerin rahatça yanlarında taşıyabileceği biçimde uygun fiziksel özelliklere sahip olmalıdır. Hafif ve katlanabilir olması paranın rahat taşınabilmesi açısından önem arz etmektedir.

– Para taklit edilmemelidir. Bu konuda sahteciliğin önüne geçmek için paranın özgün teknikler geliştirilerek toplum tarafından güvenle kullanılması sağlanmalıdır.

– Para bölünebilirliğe sahip olmalıdır. Mal ve hizmetlerin satın alımlarında para uygun büyüklüklere bölünebilir olmalıdır. Hesaplamaların kolay yapılabilmesi sağlanmalıdır.

Para dayanıklı olmalıdır. Para kolay tahrip olmamalıdır. Para, piyasada dolaştıkça deforme olabilmekte ve yıpranabilmektedir. Bu nedenle dayanıklılığa dikkat edilmelidir.

Bir Cevap Yazın