Piyasa Nedir?
Piyasa kişilerin talep ettikleri mal ve senetler karşılığında, alıcı ve satıcıların buluştukları yerdir. Mal ve hizmetin arz ve talebinin düzenli bir şekilde karşılaşması ve dolaşımın gerçekleştirildiği yerdir şeklinde de açıklanabilir. Bu yer herhangi bir binada sokakta ya da meydanda olabildiği gibi günümüzde teknoloji sayesinde, telefon, internet, televizyon vs. gibi iletişim araçları ile de oluşturulabilmesi mümkün kılınmıştır.
Piyasalar alıcı ve satıcıların durumları göz önüne alınarak çeşitli şekillerde gruplandırılabilir. Piyasada alıcı ve satıcıların çok olduğu durumlarda bunların her biri piyasada oluşan fiyatı geri almak durumunda olabilirler. Alıcıların yada satıcıların fiyatlara etki edemedikleri bu tür piyasalara tam rekabet piyasaları adı verilir.
Tek satıcının fiyatı ve satış koşullarını sağladığı ve alıcıları bunları kabullenmek zorunda oldukları piyasalara, monopol yani “satıcı tekeli” adı verilir.
Satıcının çok alıcının ise tek olduğu, alıcının koşulları saptadığı piyasalara monopson yani “alıcı tekeli” adı verilir.
Bunlar dışında rekabetin herhangi bir sebepten dolayı aksaması ile ortaya çeşitli eksik rekabet piyasaları çıkarken, büyük firmalar arası rekabetin çeşitlerini içeren tekelci rekabet piyasalar söz konusu olabilir.
Piyasalar gerçek piyasa ve mali piyasa olarak ikiye ayrılır.
Üretilen mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan üretim faktörlerinin karşılaştıkları piyasalara gerçek piyasa adı verilir.
İşletmelerin, yatırım için gerekli olan mali ihtiyaçlarının, karşılaştığı piyasalara da mali piyasa adı verilir. Bunlar Fon arz edenler, fon talep edenler, fon akımlarını düzenleyen kurumlar, bu akımı sağlayan araçlar ile bunları düzenleyen hukuki ve idari kurallardan oluşur.
Mali piyasalar, para piyasası ve sermaye piyasası olarak ikiye ayrılır.
Para, döviz, altın, poliçe, bono, çek ve bir yıla kadar vadeli senetler para piyasasının araçlarıdır. Kısa vadeli fonların karşılaştığı piyasalara para piyasası adı verilir.
Hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetler sermaye piyasası araçlarıdır. Bunlar uzun ve orta vadeli fon akışının karşılaştığı piyasalardır, bu sebeple sermaye piyasası adı verilir. Kredi arz ve talebinin uzun süreli olarak karılaştıkları piyasalardır.